Nederigheid is een eigenschap waarbij iemand zichzelf niet boven anderen stelt, maar zichzelf eerder ziet als gelijke aan anderen, ongeacht persoonlijke prestaties of status. Het gaat om het besef dat niemand perfect is en dat er altijd ruimte is om te leren van anderen. Je zou kunnen zeggen dat Nederigheid aan de andere kant van het “ego-spectrum” zit. Terwijl nederigheid zich richt op het erkennen van eigen beperkingen en het waarderen van anderen, is een groot ego vaak verbonden met zelfgerichtheid, het verlangen om boven anderen uit te steken, en het moeilijk vinden om fouten toe te geven.
Als je mensen vraagt om hun ‘slechtste’ leidinggevende te omschrijven die ze ooit hebben gehad, dan zijn dat vaak beschrijvingen van mensen met een groot ego. Zo wordt bijvoorbeeld gezegd dat ze slecht luisteren, overtuigd zijn van hun eigen gelijk en/of zich niet kwetsbaar opstellen.
De prestatiecultuur als voedingsbodem voor egoïsme
In de huidige cultuur, waarin eigenwaarde en zelfgerichtheid centraal staan, lijkt egoïsme een groeiende trend die vaak beloond wordt. Toch zijn buitensporige ego's een belangrijke oorzaak van de moeite die organisaties hebben om goed personeel te behouden, de juiste keuzes te maken, het vertrouwen van klanten te winnen en op lange termijn succesvol te blijven.
Egoïsme is makkelijk te herkennen, maar de effecten ervan zijn moeilijk te doorgronden, en oplossingen zijn uitdagend. Een egoïst is iemand die vooral op zichzelf gericht is en weinig rekening houdt met anderen. Egoïsten hebben een ongezond geloof in hun eigen belangrijkheid.
Auteur Ryan Holiday beschrijft in zijn boek Ego Is The Enemy (Penguin, 2016) ego als een gevoel van superioriteit en zekerheid dat verder gaat dan zelfvertrouwen en talent. Ego is wat veel leiders drijft om uit te blinken in hun vak, maar het maakt hen (en hun organisaties) ook kwetsbaar voor falen. In een ambitieuze wereld waar succes hoog gewaardeerd wordt, lijken grote ego's onvermijdelijk. Maar ego is de innerlijke vijand van leiders die duurzaam succes willen opbouwen.
Nederigheid: de route naar duurzaam succes
In het Inner Development Goals (IDG) framework is nederigheid een kernvaardigheid onder het domein “Relating” (Verbinden). Het framework beschrijft Nederigheid als het vermogen om het eigen belang (ego) ondergeschikt te maken aan het belang van de situatie. Hiervoor is het bewustzijn nodig dat leiders niet verantwoordelijk zijn voor de taak of het uiteindelijke resultaat. Ze zijn verantwoordelijk voor de mensen die verantwoordelijk zijn voor de taak en het uiteindelijke resultaat.
“Leaders must transition from being responsible for the job, to being responsible for the people who are responsible for the job.” - Simon Sinek
Hoe herken je nederigheid in leiderschap?
1. Luisteren en Leren
- Nederige leiders luisteren aandachtig naar anderen en staan open voor feedback. Ze gebruiken deze input om zichzelf en hun organisatie continu te verbeteren.
2. De Kracht van Kwetsbaarheid
- Zelfbewuste leiders erkennen hun sterke en zwakke punten. Ze zijn niet bang om fouten toe te geven en gebruiken die als leermomenten.
3. Waardering voor Anderen
- Ze geven eer aan het team en tonen empathie. Ze zorgen ervoor dat teamleden zich gewaardeerd en gesteund voelen.
Vijf vriendelijke doch dringende adviezen voor egoïstische leiders
1. Vraag om Feedback, en Luister Echt
- Bewustwording: Stel regelmatig open vragen aan je team over jouw leiderschapsstijl en luister zonder defensief te worden. Vraag specifiek naar situaties waarin jouw ego misschien de overhand had.
- Oefen in de praktijk: Organiseer een maandelijkse feedbacksessie waarbij je actief luistert zonder onderbreken, en gebruik de feedback om je gedrag aan te passen.
2. Geef de Eer aan Anderen
- Bewustwording: Herken momenten waarop je de neiging hebt om zelf de eer op te strijken voor successen. Vraag jezelf af of het team niet minstens zo’n grote rol heeft gespeeld.
- Oefen in de praktijk: Zorg ervoor dat je teamleden publiekelijk erkent voor hun bijdragen, bijvoorbeeld in vergaderingen of via e-mails naar het hele team.
3. Oefen in Kwetsbaarheid
- Bewustwording: Wees je bewust van momenten waarop je fouten probeert te verbergen of te minimaliseren. Dit is vaak een teken van ego dat bescherming zoekt.
- Oefen in de praktijk: Deel regelmatig een eigen fout of leerervaring met je team, en nodig hen uit om hetzelfde te doen. Dit creëert een cultuur van openheid en vertrouwen.
4. Stel Meer Vragen dan je Antwoorden Geeft
- Bewustwording: Merk op hoe vaak je antwoorden geeft of oplossingen aandraagt zonder eerst de input van je team te vragen. Speelt je ego weer eens op? ;)
- Oefen in de praktijk: Maak er een gewoonte van om in elke vergadering meer vragen te stellen dan antwoorden te geven. Dit stimuleert samenwerking en laat zien dat je de ideeën van anderen waardeert.
5. Reflecteer Dagelijks op je Acties
- Bewustwording: Evalueer aan het einde van elke dag je interacties en beslissingen. Vraag jezelf af: handelde ik vandaag meer vanuit eigen belang of het teambelang?
- Oefen in de praktijk: Houd een leiderschapsdagboek bij waarin je dagelijks noteert hoe je hebt gehandeld, wat je hebt geleerd, en hoe je de volgende dag nog meer nederigheid kunt tonen.
